„JAK POSTĘPOWAĆ Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO?”

Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo wyróżniają się określonym zespołem cech zachowania. Cechy te ujawniają się w sposobie wykonywania codziennych czynności, w zabawie, w pracach domowych, przy odrabianiu lekcji. Nadmierna ruchliwość wyraża się w stałym niepokoju ruchowym dziecka, w ciągłym kręceniu się, podskakiwaniu, w zmianach pozycji, w niemożności zachowania spokoju. Ich nadruchliwość przejawia się również w wykonywaniu drobnych ruchów, jak manipulowanie przedmiotami, poprawianie garderoby, szarpanie włosów, ogryzanie paznokci. Wszystkie te czynności możemy zaobserwować wtedy, gdy dziecko nadpobudliwe zmuszone jest do spokojnego siedzenia. Wzmożone reakcje ruchowe dziecka nadpobudliwego są często następstwem jego nadmiernej pobudliwości emocjonalnej, przejawiającej się w postaci wybuchów złości, impulsywnego działania, łatwego obrażania się, czasem płaczliwości. U dzieci tych występuje wzmożona wybuchowość, skłonność do bijatyk, dokuczliwość, niechęć do podporządkowania się kolegom. Dzieci te są niewytrwałe w zabawie i w pracy, wykazują skłonność do zniecierpliwienia, nie znoszą oczekiwania. Bardzo szybko przechodzą od radości do smutku. Cechuje je zmienność nastrojów.

W zabawach dzieci nadpobudliwych przeważa element ruchowy. Dzieci te wolą gonitwy, zawody, siłowania się, odgrywania scen z filmów pełnych ruchu, walk i strzałów niż zabawy wymagające spokoju lub ograniczające ruch dziecka. Dzieci nadpobudliwe są mało odporne na sytuacje trudne, łatwo zniechęcają się, tracą zapał. Nadpobudliwość przejawia się również w działalności umysłowej dziecka. Kieruje ono uwagę na każdy niemal bodziec płynący z otoczenia. Następstwem tego rodzaju zaburzeń uwagi są: zapominanie, roztargnienie, chaotyczność. U dzieci nadpobudliwych obserwuje się małą wytrwałość, szybką męczliwość.

Oto kilka wskazówek, jak postępować z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo:

• Nie hamuj nadmiernej aktywności ruchowej dziecka, ale staraj się ją ukierunkować – włączaj dziecko w zorganizowane gry i ćwiczenia ruchowe z jasnymi regułami. Wykorzystaj jego energię fizyczną do wykonywania pożytecznych czynności np. do prac porządkowych.
• Nowe lub trudne zadania najpierw zademonstruj wykonując czynności z krótkimi, jasnymi i łagodnymi komentarzami, wypowiadanymi w wolnym tempie. Powtarzaj to aż dziecko się nauczy. Działaj bez pośpiechu.
• Dostosowuj czas trwania zadań do możliwości skupienia się dziecka (pamiętaj, że nawet kilka minut to dla nadpobudliwego dziecka to długo).
• Przy wykonywaniu danej czynności (np. pisaniu, rysowaniu) usuń ze stolika dziecka wszystkie zbędne przedmioty – zostaw to co konieczne. Dziecko nadpobudliwe nie potrafi samo odgrodzić się od nadmiaru bodźców – wszystko je rozprasza.
• Powierz dziecku jakąś odpowiedzialność. Zadanie nie powinno przekraczać możliwości dziecka ale nie powinno być zbyt proste. Nie zapomnij zauważyć i uznać wysiłków dziecka nawet gdyby efekt końcowy nie był szczytem doskonałości.
• Nagradzaj dziecko nadpobudliwe ilekroć uda mu się skończyć rozpoczętą czynność.
• Umiej rozpoznać wszelkie pozytywne zachowania dziecka – reaguj na nie nawet gdyby były to sprawy drobne – zwracaj wtedy uwagę na dziecko, chwal je.
• Oddziel zachowanie, które Ci się nie podoba od osoby dziecka, np. „nie podoba mi się, że rozrzucasz rzeczy po całej sali”, można lubić dziecko a nie akceptować jego konkretnego zachowania – dziecko dowiaduje się konkretnie co ma zmienić.
• Jeżeli dziecko kłóci się z innymi lub jest agresywne musisz się wtrącić. W przeciwnym razie, gdy agresja czy złość odniesie skutek, będzie miało tendencję do powtarzania tego zachowania. Nie karz agresji agresją.
• Unikaj nieustannie negatywnego podejścia: „przestań”, „nie rób”, „nie”.
• Okazuj dużo cierpliwości – większość czynności dziecko nadpobudliwe wykonuje mimo pozornego pośpiechu wolniej ponieważ jego ruchy są mało ekonomiczne i z reguły słabo skoordynowane.

LITERATURA:

1. Natowska: Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo.
2. H. Spionek: Zaburzenia psychoruchowe rozwoju dziecka.
3. C. Lee: Wzrastanie i rozwój dziecka.
4. A. Kozłowska: Zaburzenia emocjonalne u dzieci w wieku przedszkolnym.