„PRAWA DZIECKA W PRZEDSZKOLU”
Przedszkole jest pierwszą instytucją, w której dziecko nabywa kompetencje społeczne. W atmosferze spokoju i akceptacji poznaje własne prawa i reguły życia w grupie.
Wiek przedszkolny jest okresem intensywnego rozwoju psychofizycznego dzieci. W tym czasie kształtują się pierwsze postawy moralne , nawyki mające wpływ na przyszłe życie. Przedszkole tworzy takie warunki, aby dzieci mogły doświadczać, co dobre dla nich samych i dla ich otoczenia, aby nabyły takie kompetencje społeczno- moralne, które umożliwią im funkcjonowanie w szerszej społeczności. Dba tez o to, aby wychowankowie mieli świadomość istnienia własnych praw. Ogromną rolę w uświadamianiu praw i obowiązków odgrywa nauczyciel. Istnieje stała potrzeba uświadamiania dzieciom, jak również ludziom dorosłym praw dziecka.
Dorośli doskonale znają swoje prawa, niejednokrotnie zapominają o tym, że również i dzieci będąc częścią społeczeństwa mogą korzystać ze swoich praw zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencji Praw Dziecka.
Konwencja Praw Dziecka została uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1980 roku, a przez Polskę ratyfikowana w 1991 roku. Ratyfikacja Konwencji oznacza, że ustawodawstwo dotyczące dzieci nie może być sprzeczne z postanowieniami konwencyjnymi, a państwo ma obowiązek tych postanowień przestrzegać. Zgodnie z Konwencją dziecko jest podmiotem praw i wolności, a nie przedmiotem praw innych osób. Konwencja dbając o dobro dziecka nakłada na rodziców i wszystkie inne osoby, w tym również nauczycieli oraz organy władzy państwowej obowiązek kierowania się we wszelkich działaniach troską o najlepiej pojęty interes dziecka. Przewiduje również obowiązek państwa do zabezpieczenia zdrowotnych i wychowawczo – bytowych potrzeb dziecka.
Do najważniejszych praw dziecka można zaliczyć::
– prawo do życia i rozwoju,
– prawo do tożsamości i identyczności (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu),
– prawo do swobody myśli,
– prawo do wyrażania własnych poglądów,
– prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi,
– prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa,
– prawo do odpowiedniego standardu życia,
– prawo do ochrony zdrowia,
– prawo do zabezpieczenia socjalnego,
– prawo do wypoczynku i czasu wolnego,
– prawo do nauki,
– prawo do korzystania z dóbr kultury,
– prawo do informacji,
– prawo do znajomości swoich praw.
Warto podkreślić, że dzieci swoich praw uczą się od dorosłych. Konwencja przede wszystkim na rodzinę kładzie obowiązek dbania o harmonijny rozwój dziecka, jak również zapewnienie bezpieczeństwa i uświadomienie dziecku jego własnych praw, to jednak nie umniejsza rangi nauczycieli w tym zakresie.
W przedszkolu , gdzie prawa dziecka są priorytetem, dba się szczególnie o ich przestrzeganie, a także wyposażanie dzieci w odpowiednią wiedzę i umiejętności, związane z tymi prawami . Niejednokrotnie właśnie tam dziecko zdobywa pierwsze informacje dotyczące swoich praw , uczy się poszanowania praw innych i radzenia sobie w sytuacjach naruszania praw własnych . Im wcześniej dziecko styka się z wyższymi wartościami takimi, jak: sprawiedliwość, tolerancja, poszanowanie godności i wolności innych, tym łatwiej i szybciej zdobędzie umiejętności społeczno – moralne. W przedszkolu można wprowadzić dzieci w świat wartości uniwersalnych , w tym także w świat ich praw, w codziennej działalności , wykorzystując naturalne sytuacje. Niezastąpioną okazuje się literatura dziecięca, która bawiąc dzieci jednocześnie je uczy. Wykorzystanie metod aktywizujących w planowaniu sytuacji edukacyjnych , pozwoli przedszkolakom zdobywać doświadczenia i kompetencje społeczno- moralne oraz nabywać wiedzę i umiejętności z zakresu znajomości praw dzieci. Należy umożliwić dzieciom wyrażanie siebie, własnych uczuć, myśli w różnych formach ekspresji. Odpowiednia atmosfera i klimat wychowawczy wspomogą dzieci w poznaniu swoich praw , jak również respektowaniu praw innych. Należy też pamiętać o ujednoliceniu oddziaływań przedszkola ze środowiskiem rodzinnym. Wyniesione z domu rodzinnego doświadczenia mogą pomóc lub utrudnić realizację edukacji praw dzieci, dlatego tak istotne jest współdziałanie z rodzicami .
LITERATURA:
1. Konwencja o Prawach Dziecka (Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526.)
2. Deklaracja Praw Dziecka (Uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 r.)
3. Moje prawa : Elżbieta Czyż . Warszawa 1994
3. Prawa dziecka : Elżbieta Czyż . Warszawa 2002
4. Dziecko i jego prawa- Anna Polańczyk Menagement w przedszkolu 1998